امروزه آسانسور روملس (Machine Room Less یا به اختصار MRL) به دلیل طراحی مدرن و حذف موتورخانه، طرفداران زیادی در پروژه های ساختمانی پیدا کرده است. از برج های اداری گرفته تا مجتمع های مسکونی، بسیاری از مهندسان و معماران به دلیل صرفه جویی در فضا و زیبایی شناسی، این نوع آسانسور را انتخاب می کنند.
اما همیشه باید نیمه دیگر لیوان را هم دید! همان طور که مزایای آسانسور روملس جذاب به نظر می رسد، این فناوری نیز محدودیت ها و ایراداتی دارد که شاید در نگاه اول دیده نشوند. آگاهی از معایب آسانسور روملس کمک می کند تصمیم گیری هوشمندانه تری داشته باشیم.
معایب آسانسور روملس چیست؟
در این بخش، به طور جزئی و دقیق به مشکلات آسانسور روملس می پردازیم. این معایب شامل موارد فنی، اقتصادی و نگهداری هستند.
اگر می خواهید در مورد تعمیر درایو درب آسانسور بیشتر بدانید مقاله تعمیر درایو درب آسانسور را مطالعه کنید
هزینه تعمیر و نگهداری بالا
یکی از بزرگ ترین معایب آسانسور روملس، هزینه های نسبتاً بالای سرویس و نگهداری آن است. چون قطعات اصلی مثل موتور و کنترلر در بالای چاهک یا در داخل چاه نصب می شوند، دسترسی به آنها برای تعمیرکار سخت تر است.
مثال واقعی:
طبق گزارشی از Elevator World در سال ۲۰۲۴، هزینه تعمیرات آسانسور روملس در اروپا به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر از آسانسورهای معمولی با موتورخانه بوده است.
چرا این مشکل به وجود می آید؟
- فضای کم برای تعمیرکار
- طراحی پیچیده تر
- نیاز به تکنسین های متخصص
صدای بیشتر و لرزش
یکی دیگر از ایرادات آسانسور روملس، ایجاد صدا و لرزش بیشتر در زمان کار است. چون موتور در بالای چاه قرار دارد و مستقیماً به کابین نزدیک است، این صدا به واحدهای مسکونی مجاور منتقل می شود.
آمار جالب:
بر اساس بررسی انجمن آسانسور ایران در سال ۱۴۰۲، ۳۵ درصد از شکایات کاربران آسانسور روملس، مربوط به صدای زیاد و لرزش بوده است.
دشواری در تعویض قطعات
در آسانسورهای معمولی، تعویض قطعاتی مانند موتور یا گیربکس از موتورخانه انجام می شود. اما در آسانسور روملس، این کار بسیار سخت تر است. به همین دلیل زمان تعمیرات طولانی تر می شود.
نتیجه:
- افزایش هزینه نیروی انسانی
- توقف طولانی آسانسور
- نارضایتی کاربران ساختمان
مقایسه آسانسور روملس با آسانسور موتورخانه دار
فضای ساختمان
آسانسور روملس فضای موتورخانه را حذف می کند و این یک مزیت مهم است. اما این فضا نبود موتورخانه گاهی مشکلاتی ایجاد می کند.
- نبود دسترسی مستقیم به تجهیزات اصلی
- دشواری سرویس دوره ای
- کاهش ایمنی در برخی پروژه ها
اگر می خواهید در مورد آسانسور های بدون موتور خانه بیشتر بخوانید، به مقاله آسانسور هیدرولیک بدون موتورخانه شمال سر بزنید
مصرف انرژی
آسانسور روملس معمولاً از موتورهای گیرلس استفاده می کند که مصرف برق کمتری دارند. اما به دلیل کارکرد در فشار بالاتر، در زمان بار کامل، مصرف انرژی آن می تواند تا ۵ درصد بیشتر شود.
آمار:
بر اساس مقاله ای از ASME در سال ۲۰۲۳، در برج های بالای ۲۰ طبقه، آسانسور روملس حدود ۴ تا ۶ درصد مصرف انرژی بیشتری در ساعات اوج مصرف دارد.
محدودیت در ارتفاع ساختمان
یکی از معایب آسانسور روملس، محدودیت در استفاده برای ساختمان های خیلی بلند است. این نوع آسانسور عموماً برای ساختمان های تا ۲۰ یا ۲۵ طبقه مناسب است و در برج های بسیار بلند، توصیه نمی شود.
علت:
- ظرفیت کمتر موتورهای نصب شده در چاه
- محدودیت در مدیریت کابل ها و سیستم تعلیق
ایرادات فنی آسانسور روملس
تهویه نامناسب
چون موتورخانه وجود ندارد، تهویه موتور و تجهیزات به خوبی انجام نمی شود. در هوای گرم، این موضوع می تواند باعث داغ شدن موتور و کاهش عمر مفید آن شود.
خرابی بیشتر بردهای الکترونیکی
بردها و قطعات کنترلی در آسانسور روملس به دلیل نزدیکی به موتور و گرمای بالا، استهلاک بیشتری دارند. این موضوع باعث افزایش هزینه تعمیرات در طول عمر آسانسور می شود.
وابستگی به برندهای خاص
بسیاری از تولیدکنندگان آسانسور روملس، طراحی اختصاصی دارند. بنابراین تأمین قطعات یدکی فقط از یک برند خاص امکان پذیر است.
نتیجه:
- قیمت قطعات بالاتر
- محدودیت در انتخاب پیمانکار تعمیر
آیا این معایب برای همه پروژه ها مشکل ساز است
در بسیاری از پروژه های کم ارتفاع، معایب آسانسور روملس تاثیر زیادی ندارد. اما در ساختمان های پرترافیک، بلند یا خاص، مشکلات بیشتری به وجود می آید.
برای ساختمان های مسکونی کوچک
- ترافیک کمتر
- دفعات استفاده کمتر
- سرویس آسان تر
اگر می خواهید از قیمت آسانسور های خانگی دوطبقه بدانید، به مقاله قیمت آسانسور خانگی دو طبقه سر بزنید.
برای برج های اداری بزرگ
ایرادات آسانسور روملس در این ساختمان ها بیشتر دیده می شود:
- ترافیک بالا
- گرمای زیاد در چاه آسانسور
- افزایش خرابی بردها
| ویژگی | آسانسور روملس (MRL) | آسانسور موتورخانه دار (MR) |
|---|---|---|
| هزینه تعمیر و نگهداری | بالاتر به دلیل دشواری دسترسی به تجهیزات | کمتر و اقتصادی تر |
| صدای موتور | بیشتر به دلیل نزدیکی موتور به کابین | کمتر به دلیل قرارگیری موتور در موتورخانه جداگانه |
| محدودیت ارتفاع ساختمان | مناسب برای ساختمان های تا حدود ۲۰–۲۵ طبقه | مناسب برای ساختمان های بلند و برج ها |
| تهویه تجهیزات | تهویه دشوار؛ گرمای بیشتر در چاهک | تهویه بهتر در موتورخانه اختصاصی |
| تعویض قطعات بزرگ | دشوار و زمان بر | ساده تر و سریع تر |
| مصرف انرژی | در پروژه های پرترافیک کمی بالاتر | پایدارتر در بارهای بالا |
| وابستگی به برند خاص | بیشتر؛ به دلیل طراحی های اختصاصی | کمتر؛ امکان استفاده از برندها و قطعات متنوع تر |
| میزان خرابی بردها | بالاتر به دلیل گرما و رطوبت در چاهک | کمتر؛ شرایط محیطی بهتر در موتورخانه |
| دسترسی برای سرویس دوره ای | دشوارتر به دلیل نبود موتورخانه | آسان تر و ایمن تر |
نتیجه گیری
آسانسور روملس گزینه ای مدرن با مزایایی مثل صرفه جویی در فضا و ظاهر زیباست. اما نباید از معایب آسانسور روملس غافل شویم:
- هزینه تعمیر بالا
- صدای بیشتر
- دشواری تعویض قطعات
- محدودیت ارتفاع
- تهویه نامناسب
پرسش و پاسخ های متداول درباره معایب آسانسور روملس
چرا هزینه تعمیر آسانسور روملس بیشتر است؟
به دلیل نصب قطعات اصلی در چاه و دشواری دسترسی برای تعمیرکاران.
آیا همه آسانسورهای روملس صدا دارند؟
خیر؛ در برندهای با کیفیت بالا این مشکل کمتر دیده می شود، ولی کاملاً از بین نمی رود.
چرا بردهای آسانسور روملس زودتر خراب می شوند؟
به دلیل گرمای موتور که در همان فضا قرار دارد و تهویه محدود.
آیا برای ساختمان های بالای ۳۰ طبقه روملس مناسب است؟
خیر؛ بهتر است از آسانسور موتورخانه دار با ظرفیت و قدرت بالاتر استفاده شود.